10. des. 2010
Reykjavík
Góðan dag.
Ég sendi þessa ábendingu til ykkar vegna meðal annars nýlegra sjónvarpsauglýsinga Epli.is. Um er að ræða seríu af auglýsingum með mismunandi þjóðþekktum aðilum í aðalhlutverkum, sem á einn eða annan hátt tjá sig um vírusleysi Apple tölva. Það getur vel verið að þetta ákveðna mál heyri ekki undir ykkar réttarsvið, þekki það ekki nógu vel enda ekki löglærður maður. Ef svo er ekki, væri gott ef þið gætuð komið þessum ábendingum áleiðis á rétta staði.
Umræddar sjónvarpsauglýsingar eru áframhald af markaðsherferð sem hefur verið í gangi í þónokkurn tíma bæði í útvarpi og öðrum fjölmiðlum, og núna loks í sjónvarpi. Sem tæknilega sinnaður maður, menntaður sem slíkur á ýmsum sviðum og með margra ára reynslu í tæknigeiranum stingur þetta mig í augu og eyru. Ástæðan er einföld, þetta er hrein og bein lygi.
Fyrsti Mac vírusinn kom fram á sjónarsviðið árið 1994 og þeim hefur fjölgað ár hvert síðan þá. Í dag skv. nýjustu tölum eru um 26 virkir vírusar í umferð, og þá á ég við vírusa sem falla undir orðabókarskilgreininguna sem slíkir, þ.e.a.s. hugbúnaður sem er fær um að fjölfalda sjálfan sig án aðstoðar frá notanda. Fyrir utan þennan flokk, þá eru til ótæmandi listar yfir óæskilegan hugbúnað (e. Malware) sem getur valdið ýmsum skaða og óþægindum, oft mikið meira en vírusarnir sjálfir. Einnig má benda á þá staðreynd að opinberlega hefur Apple gefið frá sér að þeir mæli með því að hafa vírusvarnir á tölvum með Mac OS.
Vissulega væri rétt að halda því fram að fáir vírusar væru til fyrir Mac OS stýrikerfin sem koma uppsett á Apple tölvum, ef miðað er við fjölda vírusa sem til eru í umferð fyrir t.d. Microsoft stýrikerfi, en það réttlætir ekki lygina. Þá eru hinsvegar eftir þeir vírusar sem til eru sérstaklega fyrir Safari vafrann, iTunes, QuickTime og fleiri hugbúnað sem eiga það til að fylgja með Apple tölvum frá framleiðanda.
Máli mínu til rökstuðnings læt ég fylgja með hlekki á síður sem halda uppi uppfærðum listum með vírusum og öðrum óæskilegum hugbúnaði fyrir Mac OS og öðrum Apple hugbúnaði :
http://macscan.securemac.com/spyware-listhttp://www.iantivirus.com/threatshttp://www.faqs.org/faqs/computer-virus/macintosh-faqhttp://www.securelist.com/en/analysis?pubid=191968025Með fyrrgreindum upplýsingum til hliðsjónar get ég ekki séð annað en þarna sé verið að brjóta eftirfarandi lagagreinar.
4. lið, 2. gr. í reglugerð um auglýsingar í útvarpi nr. 611/1989, en þar segir :
„
Þess skal gætt að auglýsingar séu látlaust orðaðar, lausar við skrum og hæpnar fullyrðingar, en segi það eitt sem er satt og rétt.“
1
1. lið, 2gr. í reglugerð um auglýsingar í útvarpi nr. 611/1989, en þar segir :
„
Hafna ber auglýsingu ef gerð hennar hefur miðast við að hún hefði önnur áhrif á áhorfendur en verða mega þeim ljós.“
6. gr., II. Kafli í lögum um eftirlit með óréttmætum viðskiptaháttum og gagnsæi markaðsins, en þar segir :
„
Óheimilt er að veita rangar, ófullnægjandi eða villandi upplýsingar í auglýsingum eða með öðrum hætti eða beita öðrum slíkum viðskiptaaðferðum sem sama marki eru brenndar, enda séu upplýsingar þessar og viðskiptaaðferðir fallnar til að hafa áhrif á eftirspurn eða framboð vara, fasteigna, þjónustu eða annars þess sem haft er á boðstólum í atvinnustarfsemi sem lög þessi taka til.
Auglýsingar og aðrar viðskiptaaðferðir skulu ekki vera ósanngjarnar gagnvart keppinautum eða neytendum vegna forms þeirra eða sökum þess að skírskotað er til óviðkomandi mála.“
6. gr., „Fullyrðingar og meðmæli með vöru og þjónustu“, í reglugerð um Sameiginlegar stefnumarkandi reglur um sjónvarpsauglýsingar á Norðurlöndum, en þar segir :
„
Kynning á vöru og þjónustu verður að vera áreiðanleg. Þær fullyrðingar sem settar eru fram í auglýsingum um eiginleika og áhrif vöru og þjónustu þarf að vera unnt að sanna. Meðmæli frá notendum eru ekki talin vera sönnunargögn. Umsagnir þekktra manna, sérfræðinga eða annarra eru taldar settar fram af auglýsendum sjálfum. Verður að sanna þær á sama hátt og almennar fullyrðingar.„
I
I. Kafli, „Aðrar kröfur samkvæmt lögum um óréttmæta viðskiptahætti“ í reglugerð um Sameiginlegar stefnumarkandi reglur um sjónvarpsauglýsingar á Norðurlöndum, en þar segir :
„A
uk framangreindra stefnumarkandi reglna verður að hafa í huga aðrar kröfur sem lög nr. 56/1978 um verðlag, samkeppnishömlur og óréttmæta viðskiptahætti gera til auglýsinga. Í því felst m.a. það grundvallaratriði að auglýsingar verða að vera sannar og þær mega ekki villa um fyrir kaupendum.„
Sem fyrrum tæknimaður í fyrirtækjum og á tölvuverkstæðum til nokkurra ára þekki ég það ósköp vel af eigin reynslu að almennur notandi gerir engan greinarmun á sönnum vírus og öðrum óæskilegum hugbúnaði, enda kalla þetta flestir almennir notendur allt vírusa í daglegu tali. Þarna finnst mér meðal annars brotið á almennum siðareglum hjá sambandi Íslenskra auglýsingastofa, SÍA.
Nú veit ég ekki hvaða tiltekna auglýsingastofa gerði umræddar auglýsingar, svo það má vera að umrædd auglýsing heyri ekki undir þeirra reglur, en þar má hinsvegar til hliðsjónar annars finna eftirfarandi reglur sem mér finnst farið á bága við :
2. gr. „Heiðarleiki", en þar segir :
„
Auglýsingar skal semja þannig að traust neytandans, takmörkuð reynsla hans eða þekking sé ekki misnotuð.“
4. gr. „Sannleiksgildi“, en þar segir meðal annars :
„
Auglýsingar skulu ekki innihalda staðhæfingar eða myndir sem líklegar eru til að villa um fyrir neytandanum, beint eða óbeint, með því að gefa eitthvað í skyn, halda eftir nauðsynlegum upplýsingum eða með því að nota tvíræða framsetningu eða ýkjur.“
Ég skrifa þetta sem hlutlaus aðili, þar sem ég hvorki vinn við að selja né þjónusta almennar borð,- eða fartölvur né markaðsráðandi stýrikerfi, heldur starfa ég við hugbúnaðarþróun og hef því engra sérstakra hagsmuna að gæta í þessu tilfelli. Ætlun mín er ekki að draga úr gæðastimpli Apple vara, enda myndu flestir menn með þekkingu þar á viðurkenna að gæðastimpillinn hefur fullan rétt á sér. Mér er einfaldlega misboðið við að sjá hvernig umrætt fyrirtæki, Epli.is, stendur að markaðsherferðum sínum með m.a. lygum - sem á endanum kemur að sjálfsögðu niður á okkur, notendum.
Virðingarfyllst,
Hxxxxxx Axxxxxxx